Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2013

Διωγμοὶ ἑλληνικῶν πληθυσμῶν στὴν Ἀν. Ρωμυλία, τὸ 1906...


Στενήμαχος 1900


     Μετ τν προσάρτηση τς π θωμανικ λεγχο ατόνομης παρχίας τς νατολικς Ρωμυλίας στὴν βουλγαρικ γεμονία (1885,) πιδιώχθηκε π βουλγαρικς πλευρς κατάργηση τς λληνικς κπαιδεύσεως. Ταυτόχρονα ο βουλγαρικς ρχς ρνονταν ν ναγνωρίσουν τς λληνικς ρθόδοξες κοινότητες ς νομικ πρόσωπα, μ συνέπεια τ δήμευση κοινοτικν περιουσιν κα τν ρπαγ πατριαρχικν κκλησιῶν. Ατ θ εχε ς ποτέλεσμα τν φομοίωση το λληνικο στοιχείου τς περιοχς.
λες ατς ο νέργειες σ συνδυασμό μ τν αξηση το βουλγαρικο θνικισμο, κα τν πιτυχ δράση τν τν λληνικν νταρτικν σωμάτων στν Μακεδονία, πο νέτρεπε τ κατακτητικ σχέδια τν Βουλγάρων, δήγησαν στν κδήλωση τς νθελληνικς κστρατείας πο ρχισε ν κδηλώνεται στς ρχς το καλοκαιριο το 1906, στν νατολικ Ρωμυλία. 

Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2013

Μυστική σύσκεψη Μακεδόνων Ὁπλαρχηγῶν στή μονή Ἁγίου Διονυσίου Ὀλύμπου (3 Νοεμβρίου 1827)



  
   Ἡ καταστολή τς τυχος παναστάσεως τν λλήνων πού λαβε χώρα τόν πρίλιο – Μάιο το 1822, στή Νάουσα καί στήν περιοχή λύμπου - Πιερίων, νάγκασε πολλούς Μακεδόνες γωνιστές μαζί μέ τίς οκογένειές τους, νά καταφύγουν στό Νότο καί ρκετοί πό ατούς γκαταστάθηκαν στίς Βόρειες Σποράδες.
πό τότε, κτός πό λίγες μικροσυμπλοκές καί μερικές πειρατικές πιδρομές, δέν μνημονεύονται ξιόλογα παναστατικά κινήματα. Μακεδονία παρέμενε φαινομενικά συχη καί ατό κριβς κανε τούς ντιπροσώπους τν Δυνάμεων πού συζητοσαν γιά τόν καθορισμό τν συνόρων το λληνικο Κράτους, νά μήν συμπεριλάβουν στίς συζητήσεις τους, τήν Μακεδονία.
πό τίς ψυχές μως τν Μακεδόνων δέν εχε ξαλειφθε  παναστατική φλόγα καί πόθος γιά τήν λευθερία. Ο Μακεδόνες γωνιστές πού εχαν καταφύγει στό Νότο εχαν πάντοτε στραμμένα τά βλέμματά τους πρός τήν πατρίδα τους, ν πρόκριτοι, ερωμένοι καί λαϊκοί πού εχαν μείνει στόν τόπο τους, περίμεναν τήν κατάλληλη στιγμή γιά νά ξεσηκώσουν τούς λληνες ναντίον τν Τούρκων.

Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013

Λύνοντας τὸν Κώδικα τοῦ Διοσκουρίδη...


Τα χειρόγραφα του Διοσκουρίδη, παρά την έντονη κριτική που δέχτηκε από τον Γαληνό, ώς ένα βαθμό μέχρι σήμερα αποτελούν αίνιγμα για τους επιστήμονες, αφού υπάρχει αταυτοποίητο υλικό και διαφορετικές προσεγγίσεις



Της ΑΝΝΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ (a.stergiou@eleftherotypia.net) 

   Ελάχιστο χρόνο είχε στη διάθεσή του ο φοιτητής στη βιβλιοθήκη της μονής, ώσπου να αρχίσουν να τον αναζητούν. Είχε ψάξει ήδη τα αρχεία της Βιέννης, της Βενετίας και της Νάπολης, είχε δει το έγγραφο του Λονδίνου και τώρα ήταν η σειρά της Μεγίστης Λαύρας, στο Αγιον Ορος.
Πάλευε ώρες τώρα μήπως βρει κάποιο στοιχείο να συνδέσει με τις ψηφίδες που έλειπαν από τον Κώδικα του Διοσκουρίδη. Μόνον ένα μέρος των χειρογράφων είχε σωθεί από τη φωτιά που είχε ξεσπάσει παλαιότερα στη μονή.

Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013

Ἡ τέταρτη εἴσοδος τοῦ Καούδη στὴν Μακεδονία καὶ ἡ ἔναρξη τῆς ἔνοπλης ἑλληνικῆς ἀντιδράσεως. 1904.



Εὐθύμιος Καούδης



   Ὁ Εὐθύμιος Καούδης μπῆκε στὴν ὑποδουλωμένη ἀπὸ τοὺς Τούρκους Μακεδονία, πέντε φορές. Συνεργάστηκε μὲ ὅλους τοὺς ἐπιφανεῖς ὁπλαρχηγοὺς ἀποκτῶντας τεράστια πολεμικὴ ἐμπειρία ποὺ συνδυαζόμενη μὲ τὶς φυσικές του ἰκανότητες, συνετέλεσαν ὥστε νὰ ἐξελιχθῇ σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς ἐμπειρότερους Ἕλληνες ὁπλαρχηγοὺς τοῦ Ἀγῶνος.
Ἡ τέταρτη εἴσοδός του στὴν Μακεδονία σηματοδοτεῖ καὶ τὴν ἔναρξη τῆς ἔνοπλης ἑλληνικῆς ἀντιδράσεως στὸν διπλὸ ἑλληνικὸ ἀγώνα, ἐναντια τῆς σλαβικῆς ἐπιβολῆς καὶ τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς.

Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2013

Κρῆτες Μακεδονομάχοι...


Καραβίτης, Δικόνυμος-Μακρς, Βολάνης
 


   Ὁ Μητροπολίτης Καστοριᾶς Γερμανὸς Καραβαγγέλης τὸ 1902 σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν τότε πρωθυπουργὸ τῆς Ἑλλάδος Ἀλέξανδρο Ζαΐμη, μεταξὺ τῶν ἄλλων ἔγραφε:

«...Στεῖλε μου πενῆντα παλικάρια, πενῆντα Κρητικοὺς νὰ τοὺς ἐνώσῳ μὲ τοὺς δικούς μου. Θὰ καταρτίσῳ ἔτσι εἴκοσι Σώματα καὶ θὰ τὰ μοιράσῳ ἀπὸ τὸν Ἀλιάκμονα ὡς τὸ Μαρίχοβο καὶ τὸ Μοναστήρι, τὴ Φλώρινα, τὸ Ὄστροβο (Ἄρνισσα), Σέτινα, Βλάδοβο (΄Ἄγρας), Βοδενὰ (Ἔδεσσα) καὶ Καρατζόβα. Ὁ καιρὸς εἶναι κατάλληλος γιὰ δράση. Ἕνα σωρὸ πρόκριτοι, ἱερεῖς, καὶ διδάσκαλοι εἶναι μυημένοι καὶ οἱ ὁπλαρχηγοὶ περιμένουν ἐνίσχυση ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα. Ὁ ἐρχομὸς τῶν παλικαριῶν ἀπὸ κάτω (Κρήτη) θὰ δώσῃ κουράγιο στοὺς δικούς μου, θὰ εμποδίσῃ τὴν ἀποσκίρτησή τους καὶ θὰ φοβίσῃ τοὺς Βουλγάρους...»

Πέμπτη 8 Αυγούστου 2013

Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ. Τοῦ Σ. Καργάκου...



Του Σαράντου Καργάκου


1. Το μονοτονικό επιβλήθηκε στον ελληνικό Λαό από την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ -Υπουργός Παιδείας κ. Ελευθ. Βερυβάκης- με τροπολογία που αιφνίδια προτάθηκε, κοντά στα μεσάνυχτα, όταν η Βουλή των Ελλήνων (συνεδρίαση της 11.1.1982) είχε περατώσει τη συζήτηση και είχε ψηφίσει το ένα και μόνο άρθρο του Νόμου 1228, που αποτελούσε «Κύρωση της από 11.11.1981 πράξης του Προέδρου της Δημοκρατίας περί εγγραφής μαθητών στα Λύκεια της Γενικής και Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως» και με αυτόν ακριβώς τον τίτλο δημοσιεύθηκε στο Α' Τεύχος του φύλλου 15/11.2.82 της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.
Ένα κεφαλαιώδες, λοιπόν, εθνικό θέμα, το θέμα του τρόπου γραφής των λέξεων μιας πανάρχαιας γλώσσας -τρόπου καθιερωμένου με εφαρμογή πολλών αιώνων- αντιμετωπίστηκε με ασύγνωστη, ανατριχιαστική επιπολαιότητα. Διότι: α) εισάγεται προς συζήτηση με άρθρο «της προσκολλήσεως» σε θέμα νόμου άσχετο, β) εισάγεται μεσάνυχτα, όταν η πλειονότητα των βουλευτών απουσιάζει, γ) εισάγεται αιφνίδια (κι αυτό, θα ιδούμε γιατί), δ) εισάγεται αντισυνταγματικά (προσκολλημένο σε νόμο άσχετο) και ε) εισάγεται χωρίς να ερωτηθεί ούτε ο Λαός -ενώ τότε ακριβώς υποστηριζόταν πως για δύο στρατιωτικές βάσεις έπρεπε να γίνει.... δημοψήφισμα- ούτε η Ακαδημία Αθηνών, ούτε τα Πανεπιστήμια της χώρας και ιδίως οι Φιλοσο­φικές τους Σχολές, ούτε οι Εταιρίες των Συγγραφέων-Λογοτεχνών -παρά την βαρυσήμαντη απόφανση του σοφού καθηγητή και τότε Γεν. Γραμματέα της Ακαδημίας Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλου πως «Την γλώσσα την αναπτύσσουν μόνον εκείνοι οι οποίοι έχουν να ειπούν κάτι, δηλαδή οι πνευματικοί άνθρω­ποι, και όχι οι απνευμάτιστοι γλωσσοπλάστες και νομοθέτες... Οι γλωσσι­κοί νομοθέτες δεν έχουν καμιά αρμοδιότητα και ανακόπτουν απλώς την εξέ­λιξη του γλωσσικού μας πολιτισμού».

Δευτέρα 15 Ιουλίου 2013

Οἱ Κρῆτες Μακεδονομάχοι Νικολούδης καὶ Σκαλίδης...




     Στὴν περιοχὴ Περιστερίου – Μοριχόβου, κατὰ τὴν διάρκεια τοὺ 1906, ἐκτὸς τῶν ὑπολοίπων ἑλληνικῶν σωμάτων ἔδρασαν καὶ τὰ μικρὰ σώματα τοῦ Ὄθωνος Ἔσλιν, τοῦ Γιώτα, τοῦ Γερογιάννη, τοῦ Παύλου Ρακοβίτη, τοῦ Γεωργίου Σκαλίδη, τοῦ Εὐαγγέλου Νικολούδη, τοῦ Παναγιώτη Φιωτάκη, τοῦ Ἰωάννη Καραβίτη καὶ τοῦ Παντελῆ Καρασεβδᾶ.
Τοὺς νεαροὺς Κρητικοὺς ὁπλαρχηγοὺς Σκαλίδη καὶ Νικολούδη, λόγῳ ἀπειθαρχίας, τὸ Κέντρο τοὺς ἀποκήρυξε καὶ τοὺς ἔκοψε τὸ φτωχικό τους ἐπίδομα (ἕνα εἰκοσάφραγκο τὸ μῆνα γιὰ τροφή, τσιγάρο, πιοτό, καφέ, πλυντικὰ κ.λ.π.). Τοὺς ἔδωσε κατόπιν ἐντολὴ νὰ ἐπιστρέψουν στὴν Ἑλλάδα. Ὁ Νικολούδης ὑπάκουσε καὶ ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα...


Κυριακή 14 Ιουλίου 2013

Ὁ καπετὰν Μητρούσης (Δημήτριος Γκογκολάκης)




    Ὁ καπετὰν Μητρούσης γεννήθηκε στὸ Χομόντος τοῦ κάμπου τῶν Σερρῶν. Τὸ ὄνομά του ἦταν Δημήτριος Γκογκολάκης, μὰ ἔγινε γνωστὸς μὲ τὸ «Μητρούσης», τὸ χαϊδευτικὸ ὄνομα ποὺ τοῦ εἶχε δώσει ἡ μάνα του.
Μία μέρα τοῦ 1906 ποὺ δούλευε στὰ χωράφια, μπῆκαν Βούλγαροι κομιτατζῆδες σπίτι του καὶ ἔσφαξαν τὴ γυναίκα καὶ τὸ παιδί του. Ἔξαλλος τότε βγάζει τὸ κρυμμένο ὅπλο καὶ μὲ τὸν ξάδελφό του Γιοβάνη Οὔρδα ξεχύνεται σίφουνας στὰ χωριὰ Γκαμήλα, Ἔλσιανη, Καστάρκα καὶ Μελιγκόσδη, ὅπου σκότωσε ἀνθρώπους τοῦ βουλγαρικοῦ κομιτάτου.
Οἱ τουρκικὲς ἀρχὲς δυσκολεύτηκαν νὰ πιστέψουν ὅτι σὲ μία νύχτα εἶχε ἁλωνίσει τόσα χωριά. Βγῆκε πιὰ στὸ κλαρὶ μὲ τὸν Γιοβάνη καὶ τὸν ἀνηψιό του Μιχάλη Οὐζούνη καὶ ἔγινε ὁ φόβος καὶ ὁ τρόμος τῶν Βουλγάρων.

Δευτέρα 8 Ιουλίου 2013

Ἡ Μάχη τῆς Πιπερίτσας (1908)





     Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ θέρους (1908), τὸ σῶμα τοῦ Ἐμμανουὴλ Νικολούδη μετέφερε τὴν δράση του στὴν περιοχὴ Κέλλης, ὅπου δροῦσε ὁ βοεβόδας Τζόλε. Ὁ Νικολούδης πληροφορήθηκε πὼς στὸ χωριὸ Ἅγιος Ἀθανάσιος γινόταν μεγάλη συγκέντρωση κομιτατζήδων, μὲ σκοπὸ νὰ ἐξοντώσουν τὸ ὀλιγάριθμο σῶμα του καὶ ζήτησε ἐνίσχυση ἀπὸ τὸν Γεώργιο Βολάνη καὶ τὸν Ἰωάννη Καραβίτη.
Κατὸπιν αὐτοῦ καταστρώθηκε σχέδιο, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Ἐμμανουὴλ Νικολούδης θὰ προσπαθοῦσε νὰ παρασύρῃ τὶς βουλγαρικὲς συμμορίες σὲ μία ὡρισμένη περιοχή, ὅπου στὴν κατάλληλη ὥρα θὰ ἐπενέβαιναν τὰ ἄλλα δύο σώματα.

Πέμπτη 4 Ιουλίου 2013

Τὸ ἀντὰρτικο κίνημα τοῦ 1896, στὴν Μακεδονία…




     Τὸ ζήτημα τῶν ἑλληνικῶν ἐδαφικῶν διεκδικήσεων στὸ μακεδονικὸ χῶρο στὰ τέλη τοῦ 19ου αἰώνα καὶ ἡ τύχη τοῦ ἑλληνισμοῦ τῆς Μακεδονίας κατὰ τὴν ἴδια χρονικὴ περίοδο ἦταν ἄμεσα συνδεδεμένο μὲ τοὺς στόχους τῆς Ἐθνικῆς Ἐταιρείας, ἡ ὁποία ἰδρύθηκε τὸ 1894 καὶ ἀποτέλεσε τὸ ἀπαραίτητο ἀντίβαρο στὴ χλιαρὴ καὶ ἄτολμη ἐξωτερικὴ πολιτικὴ τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους.
Τὰ ἐπαναστατικὰ σχέδια τῆς Ἐθνικῆς Ἐταιρείας καὶ τοῦ μακεδονικοῦ κομιτάτου δὲν ἄφησαν ἀδιάφορους τοὺς μάχιμους πυρῆνες τοῦ μακεδονικοῦ ἑλληνισμοῦ. Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς πρωταγωνιστὲς τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1878, εἶχαν καταφύγει στὴ Θεσσαλία καὶ σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα κατάρτισαν μὲ τὴ συνδρομὴ τῆς Ἐθνικῆς Ἐταιρείας ἔνοπλα σώματα, ποὺ πέρασαν στὴ Μακεδονία γιὰ νὰ συνεχίσουν ἐκεῖ τὴ δράση τους.

Δευτέρα 24 Ιουνίου 2013

Χρέος στὴν μνήμην καὶ στὴν Ἱστορίαν...

«Κάνουμε μόνο το χρέος μας κι αυτό είναι η καταγραφή και διάσωση της νεότερης ιστορίας του Ελληνισμού».



 
Το Αϊβαλί πριν την καταστροφή  


   Η Ειρήνη Σαρίογλου είναι η ψυχή του Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών. Αυτό ιδρύθηκε το 2008, μετά τη συγχώνευση του Ελληνικού Λογοτεχνικού Ιστορικού Αρχείου με το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Το επιτελείο τού Ιδρύματος συνεργαζόταν από το '96 με τον αξέχαστο Μάνο Χαριτάτο του ΕΛΙΑ, οραματιστή του ΙΔΙΣΜΕ, το οποίο σήμερα στεγάζεται στην Παλλήνη (Μιλτιάδου 25, τηλ.: 210-6669140, info@idisme.gr)
Με γερές σπουδές σε Γαλλία, Αγγλία και στη γενέτειρά της Κωνσταντινούπολη, διδάκτωρ στο Κέντρο Βυζαντινών, Οθωμανικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπίρμπιγχαμ (η διδακτορική της διατριβή «Η επιρροή της τουρκικής πολιτικής στην ελληνική εκπαίδευση της Πόλης 1923 - 1974» κυκλοφορεί στις εκδόσεις του ΙΔΙΣΜΕ). 

Τρίτη 18 Ιουνίου 2013

25 Μαΐου 1905. Οἱ Τοῦρκοι σκοτώνουν τὸν Μακεδονομάχο Ἰ. Καλογεράκη.


Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1905 ἄρχισαν νὰ καταφθάνουν στὴ Μακεδονία, καινούργια ἀνταρτικὰ σώματα ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη πατρίδα...



Περιοχὴ Φλώρινας, 1910


   Τὸ πρῶτο σῶμα ποὺ ἔφτασε στὴν περιοχὴ τῆς Δυτικῆς Μακεδονίας ἦταν τὸ ἰσχυρὸ σῶμα τοῦ λοχαγοῦ Νικοστράτου Καλομενόπουλου (καπετάν Νίδας) καὶ ἀκολούθησαν σχεδὸν ταυτόχρονα τὰ σώματα τοῦ Γεωργίου Κατεχάκη, ποὺ ξαναερχόταν γιὰ δεύτερη φορὰ στὴ Μακεδονία, τοῦ Πέτρου Μάνου, τοῦ Δικώνυμου (καπετὰν Μακρῆς), τοῦ Παύλου Γύπαρη καὶ τοῦ Ἰωάννη Καραβίτη. Ἐν συνεχείᾳ εἶχαν συγκροτηθῆ καὶ δροῦσαν στὸ βιλαέτι Μοναστηρίου καὶ ἄλλα σώματα, μικροτέρας δυνάμεως, ὅπως τοῦ Δημητρίου Νταλίπη, τῶν ὁπλαρχηγῶν τοῦ σώματος Βάρδα, Μιχαὴλ Τσόντου καὶ Ἐμμανουὴλ Σκουντρῆ, καὶ τῶν Νικόλα Τσιολάκη, Λάκη Πύρζα, Λούκα Κόκκινου, Κωνσταντίνου Ντόγρη, Παύλου Νεράντζη, Ἠλία Φαρμάκη, τοῦ λοχία Ἐμμανουὴλ Σωτηριάδη, τοῦ Στέφου Γρηγορίου, τοῦ ἀνθυπολοχαγοῦ Λυμπεροπούλου καὶ τοῦ Ἰωάννη Καλογεράκη.

Τρίτη 4 Ιουνίου 2013

Κολοκοτρώνης, ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἀγωνιστής...



   Ἡ κλέφτικη παράδοση τῆς οἰκογένειας τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη καὶ τὸ περιπετειῶδες του παρελθὸν, εἶχαν δώσει καὶ ἔδιναν τροφὴ στὴν φαντασία τοῦ πελοποννησιακοῦ λαοῦ, ποὺ τὸν εἶχε ὑψώσει σὲ θρυλικὸ ἥρωα καὶ τὸν τραγουδοῦσε μὲ ἐνθουσιασμό.

   Πικρὴ καὶ βασανισμένη ἡ πορεία τῆς προεπαναστατικῆς ζωῆς του, ἀλλὰ μεγάλη καὶ βαθύτατη ἡ πείρα του. Τὰ φαράγγια, οἱ πλαγιὲς καὶ οἱ ψηλὲς κορφὲς τῶν βουνῶν, οἱ πηγὲς καὶ τὰ ἀθώρητα μονοπάτια, οἱ ἄνθρωποι, Τοῦρκοι καὶ Ἕλληνες, οἱ κακουχίες, ἡ πείνα, ἡ δίψα, ἡ λέρα, τοῦ ἦταν γνωστά.
Τὸ ὅτι ἐπέζησε κατὰ τὸν διωγμὸ τῶν Κλεφτῶν τὸ 1806 μέσα ἀπὸ ἀλλεπάλληλες συμπλοκές, ἐνέδρες καὶ διάφορες παγίδες, ἦταν ἕνα ἀληθινὸ θαῦμα καὶ οἱ Πελοποννήσιοι, σύμφωνα μὲ τὴν ἐπικρατοῦσα θεοκρατικὴ ἀντίληψη, διέβλεπαν σ΄ὅλα αὐτὰ «τὸν δάκτυλον τοῦ Κυρίου». (Σπηλιάδου, Ἀπομνημονεύματα, σελ. 210)

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Μάχη Ἀσπρογείων Φλώρινας (1906)




     Τὸ ἔτος 1906 θεωρήθηκε τὸ πιὸ σκληρὸ καὶ κρίσιμο τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος. Ἀπὸ τὴν Πρέσπα ὥς τὸν Νέστο καὶ ἀπὸ τὰ Καστανοχώρια καὶ τὸ Βέρμιο ὥς τὸ Περιστέρι καὶ τὴν Στρώμνιτσα, τὰ ἑλληνικὰ ἀντάρτικα σώματα δροῦν ἔντονα καὶ ἐκτοπίζουν συστηματικὰ τὶς βουλγαρικὲς συμμορίες.

Ἡ δράση τῶν ἑλληνικῶν σωμάτων ἀναπτύσσεται ἰδίως στὸ Περιστέρι, στὸ Μορίχοβο, στὸ Βέρμιο, στὸ Βάλτο τῶν Γιαννιτσῶν καὶ στὴν περιοχὴ τῶν Σερρῶν καὶ ὁ ἀγὼν ἐπεκτείνεται στὴν περιοχὴ Δράμας καὶ στὴν Θράκη, ἐνῶ συνεχίζεται σκληρὸς στὴν Δ. Μακεδονία, ἀπὸ τὶς Πρέσπες ὥς τὸ Μουρίκι, ἰδίως μεταξὺ ἀνταρτικῶν σωμάτων καὶ τῶν καταδιωκτικῶν ἀποσπασμάτων τῶν Τούρκων…

Μάχη Ἀσπρογείων

     Περὶ τὰ μέσα Μαΐου τοῦ 1906 μπῆκαν στὴν Μακεδονία τρία καινούργια ἀντάρτικα σώματα: τὸ σῶμα τοῦ Γύπαρη, δυνάμεως 36 ἀνδρῶν, τοῦ Γεωργίου Βολάνη, δυνάμεως 46 ἀνδρῶν, καὶ τοῦ Γεωργίου Κανελλόπουλου, δυνάμεως 19 ἀνδρῶν. Ὁ Γύπαρης ἐπανήρχετο γιὰ τρίτη φορά, διωρισμένος τώρα ἀπὸ τὸ κεντρικὸ κομιτᾶτο ὡς ἀρχηγὸς στὴν περιοχὴ τῶν Κορεστίων.

Παρασκευή 17 Μαΐου 2013

Τὰ μαρμάρινα παιδιὰ τῆς Ἀρτέμιδος...




Εἶναι αὐτὰ τὰ παιδικὰ πρόσωπα, τὰ χαμογελαστά, ποὺ σχηματίζουν τὴν πομπὴ τῆς Θεᾶς ἡ ὁποία τὰ προστατεύει ἀπὸ τὴν στιγμὴ τῆς γέννησεῶς τους.


Εἶναι οἱ μικρὲς ἄρκτοι, (ὅπως τὶς ὀνόμαζαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοι)· αὐτὰ τὰ μαρμάρινα κορίτσια τοῦ 4ου π.Χ. αἰ. μὲ τὸ τρυφερὸ βλέμμα καὶ τὶς πλεξοῦδες στὰ μαλλιά. Πέφτουν ἀνάλαφρα οἱ πτυχωτοὶ χιτῶνες πάνω τους καὶ ὀρισμένα κρατοῦν ζωάκια στὰ χέρια τους. Σχηματίζουν πομπὴ πρὸς τὴ θεὰ Ἄρτεμη...

Σάββατο 27 Απριλίου 2013

Ε.Μ.Σ.: Χάρτης τῆς «Νέας Τουρκίας» στὴν Milliyet...

Ε Τ Α Ι Ρ Ε Ι Α Μ Α Κ Ε Δ Ο Ν Ι Κ Ω Ν Σ Π Ο Υ Δ Ω Ν


Χάρτης της «Νέας Τουρκίας» στην Milliyet από τον Έβρο μέχρι τη Θεσσαλονίκη


   Η μεγάλη τουρκική εφημερίδα Milliyet δημοσίευσε χάρτη της «Νέας Τουρκίας». Στον χάρτη η «Νέα Τουρκία» περιλαμβάνει την Ενιαία Θράκη (τουρκική, ελληνική και βουλγαρική), την ελληνική Ανατολική και Κεντρική Μακεδονία μέχρι τη Θεσσαλονίκη και περιοχές της νοτιοανατολικής Βουλγαρίας.

Σύντομος Ἱστορία Συλήσεως Μνημείων ὑπὸ Ξένων…


Ναὸς Ἐπικουρίου Ἀπόλλωνος στὶς Βάσσες


   Εἶναι ἰδιαιτέρως συγκινητικὸν τὸ ἐνδιαφέρον ποὺ ἐξεδήλωσαν γιὰ τὶς ἀρχαιότητες τοῦ Ἔθνους οἱ Ἕλληνες. Τὸν 17ον, 18ον ἀλλὰ καὶ κατὰ τὶς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 19ου αἰῶνος, παρίσταντο κατ΄ ἀνάγκην, ἄνευ δυνατότητος ἀντιδράσεως, βωβοὶ μάρτυρες μιᾶς ἀνηλεοῦς διαρπαγῆς, τὴν ὁποίαν ὑπέστησαν ὄχι μόνο τὰ μνημεῖα τῆς ἀρχαιότητος, ἀλλὰ καὶ πλῆθος σπουδαίων χειρογράφων ποὺ βρίσκονταν στὶς ἑλληνικὲς Μονές.
Ἡ διαρπαγὴ καὶ ἡ ἐξαγωγὴ τῶν ἑλληνικῶν καλλιτεχνικῶν θησαυρῶν, ἡ πλήρης καταστροφή ὡρισμένων ἤ ἡ κολόβωσίς τους, ἄρχισε ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Ρωμαϊκῆς κατακτήσεως. Τότε καταστράφηκαν ἢ μεταφέρθηκαν στὴν Ἰταλία ἄπειρα ἔργα τῶν προγόνων μας, γιὰ νὰ κοσμήσουν τὸν θρίαμβο τῶν Ρωμαίων στρατηγῶν.

Παρασκευή 12 Απριλίου 2013

Τραπεζίτες στὴ Θεσσαλονίκη τοῦ 1795...





   Τὸ χρῆμα εἶναι δύναμη. Εἶναι ἡ δύναμη ποὺ παραγράφει, ποὺ ἐξαφανίζει τὶς ἄσχημες πράξεις. Ποὺ σοῦ δίνει ἀσυλία καὶ σοῦ ἀνοίγει τὸ δρόμο γιὰ νὰ συνεχίσῃς νὰ πράττῃς. 
Ἡ διάσωση τῶν τραπεζῶν εἶναι ὅπως πάντα τὸ ζητούμενον. Σώζουν τὶς τράπεζες γιὰ νὰ σωθοῦν καὶ αὐτοί, σώζουν τὶς τράπεζες καὶ πνίγουν τὸν λαό. Καὶ δὲν εἶναι τωρινὸ αὐτό…


Ἔτος: 1795. 

Τόπος: τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη. 

Κυριακή 7 Απριλίου 2013

Ἡ Κύπρος τοῦ Σεφέρη...

   Ανακαλύπτεις αίφνης έναν τόπο κι αυτός μοιραία γίνεται πατρίδα σου κι ας γεννήθηκες αλλού. Οι τόποι και οι άνθρωποι έχουν αυτή την απρόσμενη ιδιότητα, να κυριαρχούν στο μέσα κόσμο, να τον κατακυριεύουν. Κι εσύ θέλοντας και μην αφήνεσαι να υποταχτείς στη θέληση που δέχεσαι να σου επιβληθεί, όπως ακριβώς συνέβη και με τον Γιώργο Σεφέρη, δύο φορές στη ζωή του, τη μια με τη Μαρώ και την άλλη με την Κύπρο. 

   «Στον κόσμο της Κύπρου, Μνήμη και αγάπη», έγραψε ως αφιέρωση στο «Κύπρον ου μ' εθέσπισεν (οικείον Απόλλων)», που σημαίνει «στην Κύπρο όπου μ' έταξε να κατοικώ ο Απόλλων». Οι στίχοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη έγιναν για τον Σεφέρη μότο για μια σχέση που άρχισε πριν ακόμα γνωρίσει το σώμα του νησιού.
«Ηδη από το 1931, όταν υπηρετούσε ως πρόξενος στο Λονδίνο, έγραφε στην αδελφή του Ιωάννα Τσάτσου να του στείλει πληροφορίες για την επανάσταση στο νησί. Η άμεση επαφή του ξεκίνησε όμως το φθινόπωρο του 1953 όταν πήγε από τη Βηρυτό, όπου υπηρετούσε ως πρέσβης, στην Κύπρο για διακοπές που κράτησαν ένα περίπου μήνα», λέει ο Γιώργος Γεωργής, πρώην πρέσβης της Κύπρου στην Αθήνα και αναπληρωτής καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου.

Πέμπτη 4 Απριλίου 2013

Ἀνεξόφλητος...



 
Όσο κι αν θέλεις να βρεις μία στάλα ελπίδας μέσα στον σωρό με τα σκατά που έχουμε πέσει, ξέρεις ότι είναι ανώφελο. Στα ψιλά γράμματα των εφημερίδων οι ζωές και οι θάνατοί μας. Δεν αφορούν κανέναν. Ο Ζορμπάς εκτελέστηκε και το κηδειόχαρτό του καρφώθηκε στις κολώνες της ΔΕΗ.  Στεκόμαστε σαν χαμένοι μπροστά στην ανακοίνωση θανάτου και κάθε μέρα βλέπουμε ότι η κηδεία αλλάζει ημερομηνίες. Κάθε μέρα και μία καινούργια.

Κυριακή 24 Μαρτίου 2013

Κανεῖς δὲν μπόρεσε νὰ βρῇ τὸ δηλητήριο ποὺ θὰ μᾶς καταστρέψῃ...




Κανεῖς δὲν μπόρεσε νὰ βρῇ τὸ δηλητήριο ποὺ θὰ τοὺς καταστρέψῃ, ἔγραφε γιὰ τοὺς Ἕλληνες τὸ 1872 ὁ Γερμανὸς φιλόσοφος... 



    Πιο επίκαιρος από ποτέ ο Φρειδερίκος Νίτσε. Στο πρώτο του βιβλίο, με τίτλο <<Η Γέννηση της Τραγωδίας>> (1872) και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 15ο, ο Νίτσε κάνει μία ιδιαίτερα μνεία στο ελληνικό έθνος αποδεικνύοντας ότι ο Νίτσε είναι πολύ μπροστά από την εποχή του.

Διαβάστε το χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013

Παράξενα καὶ ἀνέκδοτα τῆς Ἐπανάστασης...


Ευγένιος Ντελακρουά 
Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου, 1826



Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ

     Η επίσημη Ιστορία γράφεται οριζόντια, προβάλλοντας το προσκήνιο. Η ανεπίσημη γράφεται κάθετα, αποκαλύπτοντας το παρασκήνιο. Η πρώτη είναι η εκ των υστέρων αποτίμηση, όπως καταγράφεται στα επίσημα έγγραφα.
Η δεύτερη είναι η ζώσα καθημερινότητα, τη στιγμή του συμβάντος, προτού σφραγιστεί με βουλοκέρι. Εμείς προτιμήσαμε να φέρουμε στο φως ορισμένες «μικρές» ιστορίες του Αγώνα.
Ολες τους έχουν κάτι κοινό: αναφέρονται σε γραφιάδες...

Τρίτη 19 Μαρτίου 2013

Ἐνασχόληση μὲ ἕνα ἑλληνικὸ πρόβλημα…



Dealing with a Greek problem.


  Ναί, καταλαβαίνω…  Εἶναι δύσκολο νὰ ἐγκλιματιστεῖτε στὶς σημερινὲς συνθῆκες· ἀλλιῶς εἴχατε μάθει νὰ λύνετε τὰ προβλήματά σας.


Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013

Ἀπόλλων Σαυροκτόνος...


Ὁ Ἀπόλλων Σαυροκτόνος, 350-275 π.Χ., ποὺ ἀποδίδεται στὸν Πραξιτέλη. Μπροῦτζος, χαλκὸς καὶ ψηφιδωτὴ πέτρα. Διαστάσεις 150,00 x 50,30 x 66,80 ἐκ.


«Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Πραξιτέλης ἦταν περισσότερο γνωστὸς γιὰ τὰ μαρμάρινα γλυπτά του, δημιούργησε πολὺ ὄμορφα ἔργα καὶ σὲ χαλκό. Ἒφτιαξε ἕναν νεανικὸ Ἀπόλλωνα ποὺ ὀνομάστηκε Σαυροκτόνος, νὰ ἐνεδρεύῃ μία ὑφέρπουσα σαύρα, μὲ ἕνα βέλος». -Πλίνιος ὁ Πρεσβύτερος, βιβλίο Φυσικῆς Ἱστορίας, 34.69ff, 1ος αἰ. μ.Χ. 

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013

Ἡ τῶν Ἑλλήνων ἐξάπλωσις…




   Κοίταζε τὸν ὀρίζοντα ὁ Ἕλληνας· καὶ δὲν ἔβλεπε τὴν ἀπόσταση, οὔτε τὶς θάλασσες ποὺ ἔπρεπε νὰ διασχίσῃ. Ἔβλεπε τὰ εὔφορα τὰ χώματα καὶ τὶς πόλεις ποὺ θὰ ἔστηνε μὲ τὰ χέρια του. Καὶ ἦταν καὶ ὁ χρησμὸς τῆς Πυθίας ποὺ τοῦ ἔδινε ἀέρα στὰ πανιά του, γιατὶ καὶ οἱ Θεοὶ στὸ πλευρό του ἦταν, καὶ τὸν συντρόφευαν.
Καὶ ἡ φλόγα ἀπὸ τὸ Πρυτανεῖο τῆς Μητέρας-Πόλης, φώτιζε τὸν δρόμο τους καὶ στέριωνε τὶς πόλεις τους, ποὺ οἱ περισσότερες μέχρι σήμερα διατηροῦν τὰ ἑλληνικὰ τους ὀνόματα καὶ τιμοῦν τοὺς ἰδρυτές τους, τοὺς Ἕλληνες…

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013

Ἡ Σφίγγα τῆς Αἴγινας



   Tὸ Ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο τῆς Αἴγινας εἶναι τὸ πρῶτο Μουσεῖο τῆς Ἑλλάδος. Ἰδρύθηκε τὸ 1829 μὲ τὴ φροντίδα τοῦ Ἀ. Μουστοξύδη. Τὸ σημερινὸ κτίριο οἰκοδομήθηκε τὸ 1980 στὸν ἀρχαιολογικό χῶρο τῆς Κολώνας καὶ εἶναι δωρεὰ τοῦ Βαυαρικοῦ Συλλόγου τῶν Φίλων τοῦ Μουσείου τῆς Αἴγινας.

Τὸ Μουσεῖο φιλοξενεῖ στὸ χῶρο του, ἀνάμεσα σὲ ἄλλα σημαντικὰ ἀρχαιολογικὰ εὐρήματα καὶ τὴ μαρμάρινη Σφίγγα ποὺ εἶχε στηθεῖ στὸ ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνος Κολώνας πάνω σὲ ψηλὸ κίονα.  Χρονολογεῖται τὸ 470-460 π.Χ.

Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου 2013

Ἑλλήνων κληρονομιά...




   «Μὰ ὁ Χατζησάββας κοίταζε πέρα ἀπὸ τὸ παράθυρο καὶ εἶχε τὸ νοῦ του ἀλλοῦ· Εἶχε ξεσπάσει μπόρα τὶς μέρες ἐτοῦτες κι ὁ Χατζησάββας βρέθηκε σὲ ἓνα πατρικὸ χωράφι, μιὰν ὣρα ἀπὸ τὸ Μεγάλο Κάστρο, κοντὰ στὴν Ἁγίαν Εἰρήνη… Θεοῦ φώτιση ἢ μπὰς καὶ τὸ ἀπείκασε ἀπὸ τὰ παλιὰ κιτάπια ποὺ ἀνάγνωθε, τὰ χώματα ἐκεῖνα τοῦ μπῆκε στὸ μυαλὸ πὼς σκέπαζαν μιὰν ξακουστὴ παλιὰν πολιτεία· κι ἐκεῖ ποὺ σκάλιζε μία νεροφαγίδα μὲ τὸ σιδερομύτικο μπαστούνι του, ἕνα πράγμα γυαλιστερὸ κύλησε ἀπὸ τὸ βρεγμένο χῶμα· σκύβει – καὶ τί νὰ δεῖ; ἓνα χρυσὸ δαχτυλίδι! 

Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013

Ἡ χρήση τῆς ἀφίσας...

Ἡ ἐμπιστοσύνη στὴν πολιτικὴ ἡγεσία ποὺ ξεπερνᾶ τὸ φυσιολογικὸ ἐπίπεδο, εἶναι σημαντικὸ στοιχεῖο γιὰ τὴν κατανόηση τῆς ἐξάπλωσης τοῦ ἐθνικοσοσιαλισμοῦ, καὶ ἀναμφίβολα τὸ πιὸ σημαντικὸ θέμα τῆς ναζιστικῆς προπαγάνδας. Οἱ Ναζὶ ἐνσωμάτωσαν στὶς ἰδέες τους τὴν ἔννοια τῆς Führerprinzip («ἡ ἀρχὴ τῆς ἡγεσίας», Führer: ἡγέτης), καὶ ὁ Χίτλερ ἐμφανίζεται στὶς ἀφίσες νὰ καθοδηγῇ τὸ πεπρωμένο τοῦ ἔθνους. Στὸ κείμενο τῆς ἀφίσας διαβάζουμε: «Ἕνας λαός, ἕνα ἔθνος, ἕνας ἡγέτης».


     Ἔχουμε πλέον συνειδητοποιήσει ὅτι τὰ λεγόμενα τῶν πολιτικῶν προσώπων σπάνια ἀνταποκρίνονται στὴν πραγματικότητα. Ἐμεῖς πιστεύαμε πὼς ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ κάποιος δηλώνει κάτι δημόσια, δεσμεύεται γιὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ λόγου του μέσῳ τῆς προσωπικῆς του τιμῆς. Καὶ συνειδητοποιοῦμε ὅτι ἡ μόνη τιμὴ ποὺ ὑπάρχει στὸ μυαλό τους εἶναι ἡ χρηματική.

 Ἡ μνήμη ἑνὸς Λαοῦ δὲν πρέπει νὰ εἶναι κοντόπνοη· πρέπει νὰ ἀναχαράζῃ, νὰ ψηλαφίζῃ, νὰ ἐρευνᾷ τὶς πτυχὲς τῆς Ἱστορίας!

     Ὁ Ἀδόλφος Χίτλερ ἦταν ὁ πρῶτος ἠγέτης ποὺ χρησιμοποίησε στὸ ἔπακρο τὶς δυνατότητες τῆς προπαγάνδας. «Ὅπλο ἀποτελεσματικότατον, ἂν βρεθεῖ σὲ χέρια κατάλληλου καὶ ἰκανοῦ» ἔγραψε γιὰ αὐτὴν τὸ 1924 στὸ «Main Kampf»! Καὶ πραγματικὰ, μέσα σὲ ἐλάχιστους μῆνες ἀπὸ τὴν ἄνοδο τοῦ Χίτλερ στὴν ἐξουσία τὸ 1933, οἱ Ναζὶ κατόρθωσαν νὰ ἐλέγξουν καὶ νὰ ἀναδιοργανώσουν τὴ δημόσια ζωὴ σὲ ὅλη τὴ Γερμανία καὶ ταυτόχρονα νὰ ἀλλάξουν τὴ νοοτροπία τῆς μάζας.

Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2013

Μήπως προσπαθοῦμε νὰ ἀποδείξουμε τὰ αὐτονόητα;



   Αὐτὴ ἡ φράση μοῦ τράβηξε τὴν προσοχή… Ἒνιωσα λὲς καὶ βγῆκε ἀπὸ τὰ δικά μου χείλη καὶ αἰωρήθηκε καὶ καρφώθηκε στὴν ὀθόνη τοῦ ὑπολογιστή.

Παρασκευή 18 Ιανουαρίου 2013

6ος αἰῶνας π.Χ. Ἡ Θεμελίωσις τῶν Φυσικῶν Ἐπιστημῶν ἀπὸ τοὺς Ἲωνες φιλοσόφους...




   Στὴν συνέντευξη, ποὺ μᾶς παραχώρησε ὁ ἀστροφυσικός, ἀναπληρωτὴς καθηγητὴς στὸ τμῆμα Φυσικῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Στράτος Θεοδοσίου, ἀναφέρεται μὲ ἔμφαση τόσο στὸ ὅτι τὰ θεμέλια τῶν Φυσικῶν Ἐπιστημῶν τέθηκαν ἀπὸ τοὺς Ἴωνες φιλοσόφους τὸν 6ο αἰῶνα π.Χ. ὅσο καὶ στὶς λαμπρὲς κοσμολογικές-ἀστρονομικὲς ἀντιλήψεις τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, μὲ ἀφορμὴ μάλιστα καὶ τὴν τελευταία μελέτη του μὲ τίτλο «Ἡ Ἐκθρόνιση τῆς Γῆς. Ἡ διαπάλη τοῦ Γεωκεντρικοῦ μὲ τὸ Ἡλιοκεντρικὸ Σύστημα» (σμ. Ἡ συνέντευξις παραχωρήθηκε τὸ 2008 στὴν Ταξιαρχούλα Λαδᾶ, γιὰ τὸ περιοδικὸ Δαυλός).

Κυριακή 13 Ιανουαρίου 2013

Ὁ Dmitri Kessel στὴν Ἑλλάδα τοῦ Πολέμου



“Photography can be just a matter of luck.” Dmitri Kessel


     Ὁ Dmitri Kessel ἦταν γιὸς ἀγρότη, καὶ γεννήθηκε ἀμέσως μετὰ τὴν ἀλλαγή τοῦ αἰῶνα στὸ Κίεβο, στὶς 20 Αὐγούστου 1902 καὶ πέθανε στὸ Southampton, τῆς Νέας Ὑόρκης, στὶς 26 Μαρτίου 1995. Ἡ πρώτη του φωτογραφικὴ μηχανὴ ἦταν μία Brownie ποὺ τοῦ δώρισε ὁ πατέρας του ὅταν ἒγινε 14 χρονῶν.

Τρίτη 8 Ιανουαρίου 2013

Ἀπόγονος...



Κοίταξα μὲ ἀφρισμένο μάτι
τὸν ὀρίζοντα
καὶ ἀνάσανα τὸν ἀέρα
ποὺ ἀνέθρεψε
γενιὲς πολεμιστῶν·
σὰν ποτάμι φουσκωμένο
ἀπὸ τὴ βροχὴ
πέρασαν στὴ σκέψη
ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἀπαίδευτοι
ποὺ μᾶς ἔκαμαν πρόθυμους
νὰ πιστέψουμε
ὅτι εἴμαστε μιὰ χαμένη γενιά·
ναί, κάποτε ἡ καρδιὰ μέτραγε
μὲ βρόντους τὸ χρόνο
καὶ οἱ ἐπικλήσεις στοὺς Θεοὺς
εἶχαν νόημα...

Ὀρθοτρίχιασα
καὶ ἡ ὀδύνη θέριεψε
τὸ μάτι θόλωσε,
μπέρδεψε τὰ σχήματα·
ὅταν δὲν ἔχεις τὸ λεύτερο
νὰ διαλέξεις
σπᾶς τὰ ὃρια
πνίγεις τὴν καρδιὰ
φιμώνεις τὸν θρῆνο
καὶ τιμᾶς τὴν δύναμη·
ὄχι τὴν καταστροφικὴ
τὴν ζωοδότρα...    

Χλόη


Εἰκόνα ἀπὸ   ἐδῶ!